Jong in de jaren zeventig geeft een geweldig beeld van de jaren zeventig in Nederland. In aanvulling op mijn log van gisteren, over de soms uit de hand lopende polarisatie die het kenmerk is van een herfstperiode zoals die eind jaren zeventig inzette, geven Ed van Eeden en Peter Nijssen een goede beschrijving van de overgang van de 'zomer'periode van 1971 tot 1977 naar de daaropvolgende 'herfst'. Het voorzichtige zoeken naar de eigen identiteit, seksualiteit en persoonlijkheid vertaalde zich naar het einde van de zomerperiode steeds meer als een zoektocht naar zelfwaardering:
"Als iedereen maar eens wat meer voor zichzelf opkwam, wat meer narcisme aan de dag legde, dan zou het allemaal goed komen, wist men plotseling in zekere kringen van psychologen aan het eind van de jaren zeventig. Zo ontstond als vanzelf de piek van de ik-cultuur met de opkomst van de assertiviteitstheorie. En wat was dat dan, assertief zijn? Dat was voor jezelf opkomen zonder een ander nodeloos te kwetsen. Kwetsen mocht dus, schamperde Jansen van Galen, maar niet als het niet hoeft. Indachtig de egoïstische op-vattingen van de geschifte psycholoog Henk Jurriaans (‘Ik ben oké, jij bent een lul’) organiseerde de AVRO in 1979 wekelijkse mediatraningen om Nederlanders voor zichzelf te leren opkomen. Mededogen was nu plotseling een verkeerde gevoeligheid. Je moest vooral jezelf eens iets gunnen. De socioloog Abram de Swaan herkende die cultuuromslag in het taalgebruik: ‘Woorden die de positieve kant van afhankelijkheid beschreven, zijn ouderwets geworden: trouw, loyaliteit, inschikkelijkheid, geduld. Goede woorden zijn woorden die slaan op de autonomie van mensen: zelfstandig, jezelf zijn, bewustwording, voor jezelf opkomen.’ ‘Wel ja’, riep Hans van Mierlo, ‘ieder voor zich! Dan kan de beschaving weer van voren af aan beginnen.’"
En daar had Van Mierlo niet eens zo ongelijk in. Na alle polarisatie probeerde premier Lubbers een nieuwe basis neer te leggen, en kwamen we vanaf 1983 in een winterse reflectieperiode terecht.
En over winter gesproken: de troonrede zit, net als verleden jaar, weer vol met 'winterse woorden'. De Volkskrant maakte een leuke vergelijking tussen 2007 en die van verleden jaar, door de meest gebruikte woorden op te zoeken. Zie http://www.volkskrant.nl/binnenland/article462535.ece/Troonrede_in_trefwoorden_zoek_de_verschillen_met_2006
No comments:
Post a Comment