ondergrondse bovengrondse

Vanochtend opgetogen vertrokken naar de Harvard bibliotheek, met onder de arm een uitdraai van alle verwijzingen naar een artikel dat ik ooit schreef voor een psychologisch tijdschrift. Moet namelijk bewijzen dat ik een publicerende academicus ben, anders mag ik het heiligdom niet betreden. En natuurlijk is het enige dat ik vergeten ben, dat malle artikel uit 1990. Terwijl ik er nog mijn zolder voor overhoop heb gehaald. Zie het zo klaar liggen op mijn tafel, in Amsterdam. Goed. Ik kwam aan en kon meteen weer vertrekken. Hoewel de bibliotheek open was, bleek het inschrijvingsbureau dicht vanwege Veteranendag. Minder leuk. Morgen weer proberen.
Dus maar een paar uur bij Starbucks en een andere thee-tent doorgebracht. Interessant boek had ik gelukkig bij me: the comprehensive sixties reader. Waarin wel weer leuke analyses. Zo moet ik altijd een beetje lachen om al die 'zestiger-jaren figuren' die beweren dat alles ineens begon in 1966. Hoe kan iets nu 'zomaar' uit de lucht komen vallen? Dat doet het nooit, het is altijd een reactie op iets anders, een vervolg, een wijziging, een natuurlijke sprong. En dat wordt in dit boek ook weer beweerd. De revolutie van de jaren zestig was grotendeels gestoeld op het gedachtengoed van de beat-beweging uit de jaren vijftig. Die ging als het ware even ondergronds tijdens de wintertijdgeest van begin jaren zestig, om weer open te barsten tijdens de lente die in 1966 aanving. De meeste termen die horen bij de hippiebeweging bijvoorbeeld, komen al uit de jaren vijftig (geldt ook voor Nederland, het woord 'nozem' kwam ook al uit 1957).
"The term “psychedelic,” which means “mind expanding” or :mind manifesting”, was coined by psychiatrist Humphrey Osmond in 1957. Dr. Osmond used the term to refer to the psychic and visual effects of LSD, a mind-altering substance that in the late fifties was gaining acceptance in the psychiatric community as a drug of therapeutic value."

Ook de naam ‘hippies’ komt niet uit de tijd zelf. De Beat dichters lanceerden de term als beschrijving van de ‘junior grade hipsters’. Het waren ook de beats die zich verenigden rondom een muziekstroming. In hun geval was het de jazz. Ook speelden ze met lichteffecten die later als psychedelisch werden geintroduceerd door hippies. En ook spraken ze voor het eerst openlijk over drugs en vrijere sex en kleedden ze zich vreemd, in hun geval helemaal in het zwart. Er is wel een belangrijk verschil, dat uitmaakt waarom de hippies doorbraken in een lente-tijdgeest en de beats bleven steken in afzet- en afzonderingsgedrag dat behoort bij een herfst-tijdgeest:
"What did distinguish the hippies from their counterculture forerunners were their greater numbers, which allowed them to organize as a community in a way the beats had never attempted to do. Even more significant were the philosophical differences between the two groups: the optimistic, joyful attitude of the hippies contrasted sharply with the beats’ brooding outlook."
Optimisme versus nihilisme, het is het verschil tussen de herfst en de lente. Maar veel van wat in de herfst ondergronds gaat, komt in de lente weer bovendrijven. Hetzelfde gebeurt later nog een keer, met punkers in 1977 en grunge begin jaren negentig.