Search This Blog

Tuesday, July 8, 2008

80s winter in Holland

Ach, die jaren tachtig. De jaren dat we van burger ineens overheidsklant werden. De jaren zeventig met zijn participatie-denken wordt afgesloten, nieuwe modewoorden bij de overheid zijn beïnvloeding en doelgroep-denken. Geert Mak schreef er in het begin van zijn carrière een spits boekje over. Vanaf 1983 tot aan 1988 probeert de overheid de ongure gepolariseerde herfstcultuur van de jaren ervoor te bestrijden. Het overheidsgezag is danig afgenomen door vredesdemonstraties, krakersrellen en vallende kabinetten. Dus zijn regering en gemeenten naarstig op zoek naar maatschappelijk draagvlak voor hun beleid. En dat wordt meestal gevonden bij de middengroepen. Dat betekent meteen ook marginalisering van andere groepen. Mak: “Gekken en gedetineerden,wilde stakers, provo’s, krakers, allemaal werden ze door bestuurders en massamedia voorzien van bepaalde negatieve kenmerken, waardoor ze naar de marge van de samenleving werden gedrukt. Het werden zodoende groepen waarmee geen fatsoenlijk mens meer iets te maken wilde hebben: volksvijanden, gevaarlijke gekken, onverantwoorde elementen.”
Dat riekt naar een culturele winter: hergroeperen, herijken, draagvlak creëren en normen en waarden verankeren en ongewenste elementen buitensluiten. Onze huidige wintercultuur heeft eenzelfde basis: de regering richt zich opnieuw vooral op de middengroepen en in plaats van krakers stigmatiseren we heftig allochtonen en (nog steeds) de gekken en gedetineerden (TBS, bijvoorbeeld..) Nogmaals Mak, in 1986: “Veel mensen zijn - vaak als reactie op de ongrijpbaarheid van de grote maatschappelijke problemen - overgestapt op een ‘hier en nu’ houding, een levenswijze die voor een groot deel bestaat uit consumeren. Een denken op wat langere termijn ontbreekt vaak; op hun eigen leven, laat staan op de toekomst van de samenleving. Grote groepen mensen hebben zo min of meer afgehaakt in het denken over de sturing van de maatschappij. Berustend laten ze dat nu aan anderen over - ze winnen er een flinke dosis gemoedsrust mee en dat is de prijs wel waard.” De passieve burger is een geheel nieuwe ervaring gedurende de jaren tachtig. Nu zijn we er al gewend. En dus noemt premier Balkenende ons ondertussen een zeurderige en ontevreden klant. Maar het probleem is eerder dat Nederlanders gewoon slecht zijn in de beste oplossing tijdens winterperioden: een heldere visie communiceren, waar mensen zich achter willen scharen. Ook dit kabinet krijgt de burgerklant niet uit zijn zeur-stoel.

No comments: